مدیری برای آینده (مدیریت)

نگاهی اجمالی به طرح‌ها و برنامه‌های دولت نهم و دولت پس از آن به عنوان میراث‌دار این دولت نشان می‌دهد که محور اصلی برنامه‌ریزان این طرح‌ها پول است.
به گزارش ایلنا، طرح بنگاه‌های زودبازده با هدف اشتغالزایی و رفع بحران بیکاری بر محوریت تزریق نقدینگی به جامعه برای ایجاد شغل شکل گرفت و در نهایت نمره قبولی نگرفت و مطابق آمارهای رسمی اعلامی از سوی مراجع دولتی، 18 هزار میلیارد تومان برای ایجاد 900 هزار فرصت شغلی صرف شد که با توجه به رکود گسترده سال 87 و 88 و رسوب نقدینگی تزریقی دولت در بخش‌های غیرمولد اقتصاد، بسیاری از این فرصت‌های شغلی نیز از بین رفت.
دومین طرح عظیمی که دولت سرابی از آن مبنی بر خانه‌دار شدن افرادی با درآمدهای پایین ترسیم کرد، طرح مسکن مهر بود. رشد 100 تا 300 درصدی قیمت زمین و مسکن در سال‌های نخست دولت نهم، مسئولان را بر آن داشت تا اقدامی برای مقابله با این روند طراحی کنند و از پس این موضوع، طرح مسکن مهر سر برآورد که قرار بود با صفر کردن هزینه زمین، قریب 5/1 میلیون مسکن ارزان‌قیمت برای اقشار محروم آماده کند.

منبع: خبرگذاری کار ایران

دولت اعتراف می‌کند
نحوه ثبت‌نام و اهداف ترسیم شده برای این طرح از همان روزهای نخست مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفت، ولی دولت بی‌توجه به هشدارهای اعلام شده، بر عزم خود برای اجرای این طرح تاکید کرد تا اینکه در اردیبشهت امسال و 3 سال پس از کلید خوردن این طرح، وزیر مسکن و شهرسازی وقت در نخستین همایش تامین مالی مسکن با اشاره به نیاز مالی حدود 16 هزار میلیارد تومانی ساخت مسکن مهر اذعان داشت: اگر ساماندهی اجرای این طرح و تامین مالی آن صورت نگیرد، مسکن مهر به سرانجام نخواهد رسید. این در حالی بود که تا آن روز سعیدی‌کیا در تمام مصاحبه‌ها و اظهارنظرهای خود اجرای پروژه مسکن مهر را بسیار ساده و انجام‌شدنی انگاشته و همکاری مردم را شرط حصول آن ذکر می‌کرد.
متعاقب این اعتراف تلویحی، دولت رسماً اعلام کرد که برای اتمام پروژه مسکن مهر از انبوه‌سازان بهره خواهد گرفت.
درجا زدن در نقطه صفر
این موضوع واکنش انبوه‌سازان را در پی داشت چرا که پیشتر بارها آنها اعلام کرده بودند که دولت باید از انبوه‌سازان برای اجرای این طرح استفاده کند. در همین زمینه، مجتبی بیگدلی عضو هیات مدیره کنون انبوه‌سازان با انتقاد از روند پیشرفت این طرح اظهار کرد: انبوه‌سازی مسکن مهر می‌توانست نهضت مسکن‌سازی را در کشور کلید بزند و ابتکار این طرح درخور ستایش است، اما در بدو امر به دلیل کارشناسی‌های غلط طرحی که بنابر ادعای مسوولان کشور می‌توانست سالی 5/1 میلیون واحد مسکونی بسازد در 3 سال گذشته تنها به صدور پروانه‌های ساختمانی برای 20 هزار واحد تبدیل شد.
وی با اشاره به پیشرفت 2 تا 5 درصدی طرح مسکن مهر، این پروژه را شکست خورده عنوان کرد و گفت: در طول 5/3 سال گذشته با ارائه یک میلیون و 200 هزار واحد زمین به متقاضیان تنها به 20 هزار زمین پروانه ساخت داده شود که در حال حاضر در مرحله سفت کاری قرار دارد.
البته انتقاد از طرح دولت برای همکاری با انبوه‌سازان تنها به این حد ختم نشد، بلکه برخی دیگر از انبوه‌سازان با اشاره به مشکلات مالی دولت، اجرای چنین طرحی را غیرممکن خواندند.
رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران خرید مستقیم مسکن از انبوه‌سازان را غیرممکن ذکر کرده و می‌گوید: اجرایی شدن طرح سیاسی دولت برای بازار مسکن غیرمنطقی است. ایرج رهبر با بیان اینکه اجرای طرح مسکن مهر مستلزم تامین منابع مالی است، می‌افزاید: کسری بودجه دولت از یک‌سو و عدم هماهنگی ارگان‌های ذی‌ربط از سوی دیگر، امکان تحقق منابع مالی موردنظر برای اجرای طرح مسکن مهر را کاهش می‌دهد.
تامین منابع مالی مسکن مهر امکان‌پذیر نیست
رهبر، اظهارات وزیر مسکن درباره این که همه صاحب‌خانه خواهند شد، غیرواقعی و غلوآمیز خوانده و می‌گوید: به طور مثال خرید 480 هزار واحد از انبوه‌سازان نیازمند 19 هزار میلیارد تومان است که این امر با توجه به کمبود منابع مالی امکان‌پذیر نخواهد شد.
انتشار اخباری مبنی بر انصراف گسترده متقاضیان مسکن مهر هر چند تکذیب وزیر تعاون را به همراه داشت، اما نشان می‌داد که امید بسیاری از متقاضیانی که قصد داشتند صاحب‌خانه شوند، تبدیل به یاس شده است. در همین زمینه، فرماندار اراک نیز گفت: طرح مسکن مهر در شهرستان اراک به دلیل برخی از مشکلات در تصمیم‌گیری‌ها با شکست روبرو شده است. محمد حسن آصفری در جلسه ستاد تامین مسکن استان مرکزی، با بیان این مطلب افزود: در اراک 2 هزار متقاضی برای گرفتن مسکن مهر اعلام آمادگی کرده‌اند این در حالی است که تعداد متقاضیان بسیار بیشتر از این میزان بود. وی با اشاره به دلایل عدم تمایل شهروندان اراکی به حضور در طرح مسکن مهر گفت: دلیل آن این است که همت و اعتقاد برای آنکه مردم صاحب مسکن شوند، وجود ندارد. وی افزود: با وجود اینکه در دور دوم سفر هیات دولت به استان مرکزی ??? هکتار به محدوده شهر اراک اضافه شد، اما همچنان طرح مسکن مهر باید در شهرک مهاجران اجرایی شود که این امر شهروندان اراکی را با دشواری‌هایی روبرو کرده است.
مجموعه این مشکلات حتی صدای مجلس هم‌سو با دولت را نیز درآورده است، به‌گونه‌ای که نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مسکن مهر در شهرهای بزرگ موفقیت نداشته است، می‌گوید: دلیل این شکست روشن است، زیرا دولت در شهرهای بزرگ زمینی ندارد که در اختیار متقاضیان قرار دهد. جعفر قادری با تاکید بر اینکه اگر بستر و امکانی برای هدایت نقدینگی و منابع مالی مردم به سوی روش‌های تولیدی ایجاد شود، نقدینگی در بخش مسکن مشکل‌ساز نمی‌شود، می‌گوید: اگر سیاست‌های دولت با ابهام مواجه شود و بورس نیز نتواند نقدینگی را جمع‌آوری کند یا در خارج از چرخه مسکن امکان جذب سرمایه نباشد، روی تقاضای مسکن اثر می‌گذارد و به عدم تعادل و افزایش قیمت مسکن منجر می‌شود.
به گزارش ایلنا، عضو کمیسیون برنامه مجلس هشتم در ارزیابی سیاست‌های دولت نهم و فعلی در بخش مسکن می‌گوید: دولت با سیاست‌هایی همچون مسکن مهر و زمین‌های 99 ساله سعی کرد قیمت زمین را از هزینه مسکن حذف کند، بنابراین به سوی تعاونی‌ها حرکت کرد و زمین در اختیار آنان قرار داد تا عرضه مسکن با سرعت و به قیمت پایین اجرایی شود که متاسفانه چنین نشد.
جامعه در انتظار افزایش قیمت مسکن
شکست‌های پیاپی دولت در ساخت و ساز مسکن و تحقق رویاهای اکثریت مردم ایران در خانه‌دار شدن، هر چند این شانس را داشت که به دلیل کمبود نقدینگی در جامعه و بحران‌های اقتصادی، با افزایش دوباره قیمت مسکن همراه نشد، اما این هراس را برای کارشناسان دارد که احتمال می‌دهند در ماه‌های اخیر، مسکن را وارد فاز جدیدی از افزایش قیمت‌ها کند.
البته نگرانی کارشناسان فقط به ناتوانی‌های دولت در بارآورده کردن نیازهای مسکن مردم بازنمی‌گردد، بلکه بخش اعظم این دلمشغولی را تصویب لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها در مجلس به خود اختصاص داده است. کارشناسان معتقدند که سونامی تورمی ناشی از اجرای این لایحه لیبرالیستی که در مجامع رسمی بین 50 تا 100 درصد برآورد شده است، مسکن را نیز دچار لرزه‌های شدیدی خواهد کرد.
هدفمند کردن یارانه‌ها و سونامی قیمتی مسکن
رئیس انجمن انبوه‌سازان کشور در این باره از افزایش نجومی قیمت مسکن طی ماه‌های آینده خبر داده و می‌گوید: تورم موجود‏ و اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها باعث افزایش 50 تا 60 درصدی قیمت مسکن می‌شود. مجتبی بیگدلی با اشاره به رکود موجود در بخش مسکن می‌افزاید: چون در زمان رکود، راهکارهای مناسب ارائه و اجرایی نشد، قطعا با توجه به تورم موجود سونامی قیمتی ایجاد می‌شود. به گفته بیگدلی، طی سه و نیم سال گذشته کمتر از 500 واحد مسکن مهر ساخته شد. وی همچنین از کاهش 60 درصدی اخذ پروانه مسکن طی این مدت خبر داد. بیگدلی می‌گوید: انعکاس روانی کاهش قیمت مسکن از سوی وزیر سابق و سیاست‌های اشتباه دولت نهم باعث شد تا میزان سرمایه‌گذاری در بخش مسکن به میزان چشمگیری کاهش یابد.
وزیر مسکن دولت اصلاحات نیز با تایید این اظهارات، از جهش قیمت مسکن در اوائل سال آینده خبر داده و می‌گوید: در صورت تدوام تحرک نسبی به وجود آمده و نبود برنامه‌های ترکیبی کوتاه‌مدت و بلندمدت، شاهد جهش قیمتی در درازمدت می‌شویم. علی عبدالعلی‌زاده می‌افزاید: در حال حاضر تحرکاتی در بازار مسکن مشاهده می‌شود اما باعث افزایش قیمت نمی‌شود. وی تصریح می‌کند: در زمان رکود، قیمت‌ها تا حدی کاهش یافت، اما نه به این معنا که کاهش قیمت واقعی صورت گرفته شده باشد. وزیر مسکن دولت خاتمی برنامه‌های وزیر مسکن جدید را مبهم ذکر کرده و می‌گوید: از برنامه‌های وزیر مسکن جدید اطلاع دقیقی ندارم اما ظاهرا برنامه جدیدی را ارائه نکرده است که رکود را از بازار مسکن خارج سازد.
برنامه‌هایی که بر محور پول بنا شده‌اند
البته وزیر فعلی مسکن در مقابل انتقادات کوتاه نیامده و سعی می‌کند که از برنامه‌های جدید خود برای نجات مسکن مهر خبر دهد که اساس این برنامه‌ها بر پولی بنا شده است که معلوم نیست از چه محلی تامین خواهد شد.
علی نیکزاد با بیان اینکه یک میلیون و 41 هزار نفر متقاضی مسکن مهر پالایش شده است، می‌گوید: بنا داریم که با ارائه وام 15 میلیون تومانی که به صورت خط اعتباری برای آماده‌سازی واحدهای مسکن مهر در نظر گرفته شده است، برای ساخت خانه‌های 90 متری تا سقف 27 تا 30 میلیون تومان در صورت پیشرفت کار و زدن اسکلت پرداخت شود.
یک محاسبه کوچک نشان می‌دهد که پرداخت مبلغ 15 میلیون تومان برای این تعداد متقاضی مستلزم اعتباری برابر 15 هزار و 615 میلیارد تومان است که با توجه به کسری بودجه دولت به اندازه 12 درصد تولید ناخالص داخلی کشور، مشخص نیست این رقم از چه محلی تامین خواهد شد.
شاید ذکر این نکته خالی از لطف نباشد که در اقتصاد امروز، هر چند پول نقش عمده‌ای را ایفا می‌کند، اما آنچه سبب برتری اقتصاد کشورها نسبت به یکدیگر می‌شود، عنصری به نام دانایی است که متاسفانه در اقتصاد امروز ایران به فراموشی سپرده شده است.

کلمات کلیدی :